Tsjechische sporen van de Oscar

Tsjechische sporen van de Oscar

Een land als geboren voor de film

Tsjechische sporen van de Oscar
De Tsjechische cinematografie doet het niet slecht in de wereld. Je zou Tsjechië het beloofde land voor de cinematografie kunnen noemen.
Laten we in verband met de aanstaande Oscaruitreikingen eens kijken naar de Tsjechische sporen van de Oscar. U zult er verbaasd van staan hoeveel Oscars door Tsjechische filmmakers in de wacht werden gesleept. Maar er werden ook andere geweldige films in opgenomen en er komen steeds weer nieuwe bij.

1966 Het winkeltje aan het corso

De eerste Oscar werd in 1966 gewonnen door de Tsjecho-Slowaakse film (Tsjecho-Slowakije werd pas in 1993 op vreedzame wijze in Tsjechië en Slowakije verdeeld) Het winkeltje aan het corso (Obchod na korze) van de regisseurs Ján Kadár en Elmar Klos, gebaseerd op een kort verhaal van de schrijver Ladislav Grosman. Met uitzondering van de Praagse filmstudio's van Barrandov treft men echter in Tsjechië geen sporen van de film meer aan, die het lot toont van gewone joden onder het toenmalige Slowaakse klerikaal-fascistische bewind. De film is namelijk voornamelijk in het oosten van Slowakije opgenomen, waar de auteur van het origineel vandaan kwam.

1968 Hou de trein in het oog

De volgende Tsjecho-Slowaakse film, Hou de trein in het oog (Ostře sledované vlaky) onder regie van Jiří Menzel, die in 1968 in de categorie van anderstalige films won, is het duidelijk anders gesteld. De Tsjechische regisseur nam deze fil op naar een kort verhaal van de Tsjechische schrijver Bohumil Hrabal die aan het einde van de oorlog als treindienstleider werkte. Hrabal had zich laten inspireren door het lot van een Duitse munitietrein, die in maart 1945 door partizanen tot ontploffing werd gebracht. Men filmde niet alleen in de Barrandov Filmstudio's, maar men maakte ook dankbaar gebruik van het dorp Loděnice en het treinstation aan een zijspoor, niet ver van Praag. In het stationsgebouw werd naderhand het Museum van het spoor en de film Hou de trein in het oog opgericht. Ook een kort wandelpad met verklarende borden doet aan de film herinneren.

De tijd van Miloš Forman

In het overzicht van de Tsjechische Oscars nemen ook de films van de Tsjechisch-Amerikaanse regisseur Miloš Forman een prominente plaats in. Al in 1976 won hij voor zijn regie een van de vijf Oscars voor de film One Flew Over the Cuckoo's Nest, die zich in een psychiatrisch ziekenhuis afspeelt. In 1985 deed Forman de wereld versteld staan met de speelfilm Amadeus, die maar liefst acht Oscars binnenhaalde. Het was een van de gouden momenten in de geschiedenis van de Tsjechische filmindustrie. Samen met regisseur Forman werden ook Theodor Pištěk voor de kostuums en Karel Černý, een filmarchitect en kunstenaar, die de interieurs van historische Praagse gebouwen deed omtoveren, voor de film bekroond.



Forman, die toen al in de Verenigde Staten woonde, zag in Amadeus een unieke kans om terug te keren naar Praag. Vraagt ​​u zich af hoe hem dit tijdens het communistische regime gelukt is? Het niet-politieke onderwerp van de film en vooral het geld gaven de doorslag: de filmmakers besteedden miljoenen dollars in het toenmalige Tsjecho-Slowakije. De impact op de filmindustrie in Tsjechië was enorm. Vele Tsjechische acteurs hadden in vele episodes bijrollen, en van januari tot juli 1983 werd voornamelijk in Praag en Kroměříž gefilmd.

Men maakte niet alleen gretig gebruik van de weelderige interieurs van de aartsbisschoppelijke paleizen in Praag en in Kroměříž in Moravië, maar er werd ook in Praag zelf gefilmd: op het Hradčanské-plein, in de Nerudova-straat, de Wallenstein-tuin, het Maltézské-plein in Malá Strana, op het Střelecký-eiland, Vyšehrad, maar ook in wildpark bij het prachtige kasteel Veltrusy ten noorden van Praag. Natuurlijk mocht ook het Statentheater (Stavovské divadlo) in Praag niet ontbreken, waar in oktober 1787 in aanwezigheid van de componist Mozarts opera Don Giovanni in wereldpremière ging. Al deze plaatsen zijn zeker een bezoek waard.

1997: Kolja

De Tsjechen moesten tot na de Fluwelen Revolutie op de volgende Oscar wachten. In 1997 ontving de Tsjechische regisseur Jan Svěrák het gouden beeldje voor de beste buitenlandse film voor zijn charmante komedie Kolja. Men had daardoor op de Vinohrady-begraafplaats in Praag en in verschillende Tsjechische crematoria gefilmd, maar ook op veel mooie plekken in Tsjechië zoals in Úštěk, Františkovy Lázně, in het prachtige Bohemer Woud-gebergte op de Antýgl-berg en bij de rivier de Vydra nabij de Duits-Oostenrijkse grens. En natuurlijk ook in Praag. Het romantische torenappartement van een van de belangrijkste helden is in de Lázeňská-straat, in de Praagse wijk Malá Strana, niet ver van de Kerk van Onze-Lieve-Vrouw Onder de Ketting (Panna Maria pod řetězem). De film werd door mensen in maar liefst veertig landen over de hele wereld bekeken.

Andere Oscarwinnaars

De allereerste Tsjechische Oscar werd in 1948 gewonnen door de toen elfjarige Ivan Jandl die een rol speelde in de Amerikaans-Zwitserse film The Search (Poznamenaní). Ivan was lid van een radio-kinderkoor en werd door de Amerikaanse regisseur Fred Zinnemann ontdekt. De regisseur vertrouwde hem toen de hoofdrol in deze anti-oorlogsfilm toe. De film werd niet in ons land opgenomen; de thematiek betrof de naoorlogse terugkeer van kinderen die in  de Tweede Wereldoorlog in het Derde Rijk bij hun families waren weggehaald en door heel Europa waren verspreid. Ivan Jandl speelde een Tsjechisch jongetje, wiens moeder naar hem op zoek is. Ook andere filmproductiebedrijven wilden toen met hem gaan filmen, maar dat werd de kleine Ivan door het communistische regime niet toegestaan. Vanwege de Amerikaanse erkenning mocht hij niet aan de universiteit toneel gaan studeren. Hij werkte als administratief medewerker, kunst- en radio-redacteur en stierf in 1987.
Franz Planer, een cameraman van Tsjechische afkomst,  werd maar liefst vijf maal genomineerd voor de beroemde prijs, maar heeft hem nooit gewonnen. Het betrof voornamelijk Amerikaanse films; in 1949 was het Champion, in 1951 Death of a Salesman, in 1953 Roman Holiday, in 1959 The Nun's Story en in 1961 de film The Children's Hour.
 
Nog een Tsjechische Oscarwinnaar is regisseur Jan Pinkava. Deze keer was dat voor de beste korte animatiefilm in 1998 (Geri’s Game), en in 2007 werd hij opnieuw genomineerd, nu voor de film Ratatouille. In 2007 werd de Oscar gewonnen door Markéta Irglová samen met Glen Hansard met het liedje Falling Slowly in de Ierse film Once als beste originele lied.
 

Beroemde films in Tsjechië en filmlocaties

In Tsjechië zijn ook een aantal bekende films en series gemaakt. Neem bijvoorbeeld de Bondfilm Casino Royal, Mission Impossible, de Oscar-winnende biografische film Edith Piaf of de Oscar-winnende film Jojo Rabbit. Andere voorbeelden zijn Anthropoid, Asterix en Obelix: Missie Cleopatra, Blade 2, The Brothers Bloom, Bad Company, Der neunte Tag, Hannibal, Hart's War, Hellboy, Chasing Liberty,  The Illusionist, The League of Extraordinary Gentlemen, The Bridge at Remagen, Lord of War, The Prince & Me, The Trial, The Kassandra Crossing, A Knight's Tale, Spy Game, Underworld, Nosferatu: Phantom der Nacht, Van Helsing ...
Nog voordat we de interessantste filmlocaties laten zien, moeten we de Tsjechische nationale trots noemen: de al genoemde Barrandov Studio’s, een complex van filmateliers in Praag in de wijk Barrandov, waar al sinds 1933 wordt gefilmd. Niet voor niets kreeg de plaats de bijnaam "Hollywood van het Oosten" vanwege de constante belangstelling van westerse producties. Bovendien is de belangstelling voor filmopnames in Tsjechië sinds 2010 weer sterk toegenomen, vooral dankzij de financiële ondersteuning door de Tsjechische regering.

Praag

Het oude Praag is het decor geworden voor talloze grote en ook Oscar-winnende films. Hier is het prachtige drama over het joodse meisje Yentl opgenomen met in de hoofdrol Barbra Streisand, en verder de actiefilm, Mission Impossible met Tom Cruise, de al genoemde Oscarwinnende Amadeus, de actiefilm The Bourne Identity met Matt Damon, de actie-fantasyfilm Blade 2 met Wesley Snipes, de fantasy-film Hellboy en de horrorfilms Van Helsing en Hostel.

Žatec

Dit prachtige oude stadje in West-Bohemen is een van de populairste steden bij filmmakers. Men zegt wel dat Žatec, net als een goede acteur, voor alles het decor kan zijn – een Joodse getto, Dickens´ Londen, het revolutionaire Parijs, een oorlogsgebied, de achtergrond voor romantische wandelingen, maar ook voor wilde achtervolgingen. Onlangs werd hier de Oscar-winnende film Jojo Rabbit met Scarlett Johansson opgenomen. Žatec werd al bijna 40 jaar geleden door de reeds genoemde film Yentl bekend onder filmmakers. Dat was geen toeval. De grootmoeder van hoofdrolspeelster Barbra Streisand kwam oorspronkelijk uit Žatec en had niet ver gewoond van de synagoge in de straat waar de scènes met kraampjes zijn gefilmd.
In 1997 nam de beroemde Liam Neeson een van de succesvolle bewerkingen van Hugo’s Les Misérables in deze stad op. Ook Oliver Twist werd hier gefilmd... In galerie de Mouterij (Sladovna) kunt u de tentoonstelling "Žatec in de Film" bekijken met korte fragmenten van films die in deze stad gemaakt zijn.

Kasteel Ploskovice

Dit romantische kasteel nabij de stad Litoměřice werd meermaals door buitenlandse filmcrews aangedaan. Hier werden shots in de Formans al genoemde Amadeus opgenomen, maar ook scènes voor de Amerikaanse romantische komedie The Prince & Me met Julia Stiles en voor de BBC-serie The Musketeers.

… en verder

Andere filmlocaties willen we slechts aanstippen. De historische Zuid-Boheemse stad Český Krumlov diende voor tientallen films als achtergrond – onder andere het al genoemde Yentl, Van Helsing of de horrorfilm Hostel. De prachtige burcht Pernštejn was ook het toneel van de horrorfilm Van Helsing, en het romantische kasteel Hluboká vormde het decor voor de fantasy-film Underworld: Blood Wars, waarin het de zetel van vampiers was. In het beroemde kuuroord Karlovy Vary werd de Bond-film Casino Royal met Daniel Craig gemaakt. Op de burcht Křivoklát, in het kasteel Kačina en in Kutná Hora ontstond de avontuurlijke fantasy The Brothers Grimm van regisseur Terry Gilliam met buitenlandse sterren als Matt Damon en Heath Ledger.