Rok 2013 rokiem Kafki – 130 rocznica urodzin pisarza

Centrum jego świata w życiu i twórczości była Praga – miasto pełne tajemnic i mitów, zachwycające architekturą i magią. W swoich powieściach i opowiadaniach Kafka, poza kilkoma wyjątkami, nie nazywał opisywanych miejsc. A jednak Praga na stronach jego książek wydaje się zawsze surrealistycznym miastem, pełnym metafor i alegorii. Uczcijmy więc tegoroczną 130 rocznicę urodzin Kafki, wybierając się na spacer śladami sławnego autora, przez labirynt uliczek historycznego centrum miasta i malownicze miejsca, gdzie Kafka żył i tworzył.

Stare Miasto i Rynek Starego Miasta

Większość swojego krótkiego życia Kafka spędził na praskim Starym Mieście. Rodzinny dom U věže, w którym się urodził, mieścił się na rogu ulic Maiselova i Kaprova. Po gruntownej przebudowie Pragi na przełomie XIX i XX wieku pozostał z niej tylko oryginalny kamienny portal, a dzisiaj przypomina o nim tylko tablica pamiątkowa.

Ponieważ rodzina Kafki często się przeprowadzała, choć zazwyczaj tylko o kilka kamienic dalej, jego ślady można znaleźć prawie w każdym zakątku Starego Miasta, zwłaszcza w okolicach staromiejskiego Rynku. Na przykład w latach 1889–1896 rodzina Kafków żyła w pięknej kamienicy dům U minuty pięknie zdobionej sgraffito, znajdującej się w bezpośrednim sąsiedztwie staromiejskiego Ratusza. Przyszły pisarz miał stąd tylko kawałek do niemieckiego gimnazjum, mieszczącego się w dzisiejszym Pałacu Kinskich (Palác Kinských), a w tym samym budynku jego ojciec Hermann Kafka prowadził sklep z galanterią. W pałacu mieści się obecnie Galeria Narodowa, można też zajrzeć do Księgarni Kafki.

W poszukiwaniu kolejnych miejsc z życia i twórczości Kafki pomóc może Towarzystwo Franza Kafki (Společnost Franze Kafky), którego działalność poświęcona jest życiu i twórczości pisarza. Jej częścią jest również księgarnia, która znajduje się na ulicy Široká, pomiędzy wąską ulicą Maiselova i luksusową ulicą Pařížská. Księgarnia praktycznie sąsiaduje z Synagogą Maisela i widać stąd Synagogę Wysoką oraz Synagogę Staronową. Inną widoczną pamiątką po artyście jest pomnik pomiędzy kościołem św. Ducha a Synagogą Hiszpańską przy ulicy Dušní, gdzie Kafka chodził do szkoły.

Śladami Kafki do muzeum i na zamek

W dziełach sławnego pisarza pojawia się dawne praskie getto, ale również dzielnica Malá Strana, Praski zamek i inne miejsca. Świat Kafki i jego rodzinne miasto można dokładniej poznać w Muzeum Franza Kafki. Wyjątkowa wystawa powstała jako trzecia z serii wystaw na temat miast światowej sławy pisarzy, po Dublinie Jamesa Joyce'a oraz Lizbonie portugalskiego pisarza Fernanda Pessoy. W latach 2002–2003 była prezentowana w Muzeum Żydowskim w Nowym Jorku, a od 2005 roku znajduje się w cegielni Hergetova cihelna w dzielnicy Malá Strana, tylko kilka kroków od Mostu Karola. Częścią muzeum jest sklep z oferujący kompletną twórczość Kafki oraz biografie pisarza.

Ścieżki miłośników powieści Kafki prowadzą też często na Praski zamek. Choć często mówi się o tym, że jednym z miejsc, gdzie Kafka żył i tworzył, jest miniaturowy dom nr 22 przy ulicy Złotej uliczce, informacja ta nie jest prawdziwa. Dom należał do jego siostry i Kafka czasem szukał tu schronienia przed tętniącym życiem centrum miasta, gdzie nie potrafił skupić się na pisaniu. Opowiadania z tego okresu zostały następnie wydane pod nazwą Wiejski lekarz, ale Kafka podobno nigdy tu nawet nie nocował.

W 1917 roku zachorował na gruźlicę płuc i ostatnie lata swojego życia spędził głównie w sanatoriach i instytucjach medycznych w Czechach i za granicą. Zmarł w austriackim sanatorium w miejscowości Kierling obok Klosterneuburga. Miejscem jego wiecznego spoczynku jest rodzinny grobowiec na Nowym cmentarzu żydowskim w dzielnicy Pragi – Strašnice.