Czeskie perełkowe ozdoby

Czeskie perełkowe ozdoby

Unikalne ozdoby z Republiki Czeskiej zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO

Czeskie rzemiosło szklarskie i produkcja kryształów ma na terenie Republiki Czeskiej wielowiekową tradycję. W okolicach Karkonoszy, w miejscowości Poniklá, do dziś przetrwała zupełnie wyjątkowa tradycja, której nie znajdziemy nigdzie indziej na świecie. Swoją siedzibę ma tutaj firma Rautis, która produkuje ozdoby ze szklanych perełek. Tylko garstka ludzi zna tajemnicę tutejszej manufakturowej produkcji, dzięki temu produkty firmy Rautis są całkowicie wyjątkowe.

Szklane perełki z Czech

W miejscowości Poniklá w Czechach Północnych od średniowiecza produkowano płótno. Z biegiem czasu lokalne manufaktury zaczęły jednak specjalizować się w produkcji szklanych perełek, która przynosiła im znacznie większe zyski. Na początku XX wieku w Poniklé i okolicy z produkcji pereł i biżuterii utrzymywało się ponad 400 rodzin. Zręczny wytwórca kryształków był w stanie dziennie wyprodukować trzy i pół tysiąca perełek o różnych kształtach – od podłużnych i w kształcie gruszki, aż po okrągłe, małe i większe, z przezroczystego, kolorowego, gładkiego i karbowanego szkła. Dawniej perełki używano do wyrobu naszyjników, broszek i szpilek do kapeluszy, na kolczyki lub do ozdabiania strojów ludowych i kostiumów teatralnych. Dopiero w pierwszej połowie XX wieku większość produkcji przeorientowano na ozdoby bożonarodzeniowe.

Jak powstała pierwsza ozdoba?

Kto pierwszy wziął drut, nawlekł na niego perełki i stworzył pierwszą ozdobę bożonarodzeniową? Tego się już nie dowiemy. Minęło już ponad sto lat, od kiedy szklane koraliki nawlekane są tutaj na drucik i układane w różny sposób tak, by powstały gwiazdy, figurki lub kolorowe i błyszczące zwierzątka. Perełki zaczęto bowiem nie tylko dmuchać, ale również srebrzyć, kolorować, ciąć i formować w najróżniejsze kształty. W pracę zaangażowane były całe rodziny, a wytwórcy kryształków stopniowo od prostych kształtów przechodzili do bardziej złożonych form. Dziś z perełek produkuje się prawie wszystko, co tylko Państwu przyjdzie do głowy i co pasuje do świąt Bożego Narodzenia.

Ręczna produkcja nawet w XXI wieku

W Poniklé u podnóża Karkonoszy do dziś produkuje się ozdoby w ten sam sposób. Jednak nawet po ponad stu latach najpopularniejsze są najbardziej klasyczne wzory, zwłaszcza gwiazdy bożonarodzeniowe i płatki śniegu. W manufakturze w Poniklé co roku takich ozdób produkuje się aż 150 000 sztuk, według 20 000 wzorów. Ozdoby nie są najtańsze, ale należy pamiętać, że każda sztuka to ręcznie robiony oryginał. A jak dziś powstają ozdoby? Raz w miesiącu firma Rautis w Poniklé rozwozi swoim szklarzom (dmuchaczom) nowe szkło, ewentualnie formy do dmuchania i zleca pracę. Gotowe perełki wraz z niezbędnym materiałem odbierają kolejni rzemieślnicy, którzy je tną i nawlekają, by następnie tworzyć magiczne ozdoby. Ozdoby są następnie zwożone z powrotem do firmy, gdzie są pakowane i wędrują w świat. Proces produkcyjny jest bardzo podobny do tego, jaki działał w dawno nieistniejących manufakturach. To nie ludzie chodzą do pracy do fabryki, ale praca przychodzi do nich – każdy w domu robi to, co potrafi.

Perełki jako dziedzictwo kulturowe

Proces produkcji i sama produkcja są na tyle wyjątkowe, że ozdoby perełkowe z miejscowości Poniklá zostały wpisane (grudzień 2020) na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Również Państwo mogą się tutaj wybrać i podziwiać sztukę, która już prawie zanikła. Rautis jako ostatni producent szklanych ozdób w miejscowości Poniklá oferuje możliwość obejrzenia w jednym miejscu ręcznej produkcji ozdób bożonarodzeniowych ze szklanych perełek. Dodatkowo na warsztatach kreatywnych mogą Państwo przetestować własną wyobraźnię i umiejętności albo zakupić w sklepie firmowym w Poniklé lub w sklepie internetowym www.rautis.cz jeden z zestawów hobbystycznych i tworzyć delikatne dekoracje w zaciszu własnego domu.