De wijnen van Tsjechië

Tsjechische wijn toen en nu

De geschiedenis van Tsjechische wijn gaat ver terug. Het waren mogelijk de Kelten die de allereerste wijnstokken in Tsjechië introduceerden. Pas rond de 14e eeuw begon de wijnbouw zijn echte opmars en dit kwam door Karel IV, de koning van Bohemen en de heilige Romeinse keizer. Vanuit Frankrijk bracht hij verschillende wijnstokken mee en in Praag, Centraal-Bohemen en Noord-Bohemen liet hij wijngaarden aanleggen. De wijnen kregen in de Middeleeuwen een goede naam en hierdoor kregen ze aan het hof in Wenen ook meer belangstelling in Tsjechische wijn. Ten tijde van het communisme was de wijnproductie vooral gericht op kwantiteit. Na de onafhankelijkheid in 1989 mochten wijnboeren hun eigen wijn produceren en dit had een positief effect. Nieuwe ondernemingen werden opgezet en er waren grote veranderingen, waaronder het gebruik van moderne en milieuvriendelijke technologieën gericht op kwaliteitsverbetering van de wijnen.

Wijn drinken in Znojmo in Zuid-Moravië, foto: Ondřej Čechvala

De wijngebieden in Moravië en Bohemen

Tsjechië is verdeeld in twee wijnregio's - Moravië en Bohemen. Daarbinnen bevinden zich de subregio’s: Znojmo, Velké Pavlovice, Mikulov en Slovácko in Moravië. In Bohemen zijn Mělník en Litoměřice de belangrijkste wijnbouwgebieden. Door het warme klimaat en de vruchtbare grond bevindt ruim 96% van alle wijngaarden zich in het zuiden van Moravië. Het gebied is qua klimatologische omstandigheden te vergelijken met de Elzas in Frankrijk, Weinviertel in Oostenrijk of de wijngaarden in Duitsland. In Moravië zijn ruim 300 wijnbouwdorpen en meer dan 1100 wijngaarden die 18000 hectare omvatten. De grootste wijngaarden telen Grüner Veltliner, Müller Thurgau, Riesling, Welschriesling, Blaufränkisch en Saint Laurent. Er zijn ook enkele Tsjechische druivensoorten waaronder Pálava, Aurelius, Moravische Muscat en André.

Ontdek deze negen wijngaarden

De wijngaarden van Zuid-Moravië, foto: Ondřej Čechvala

De wijnglazen laten vullen

Ondanks dat bier nog steeds de meest gedronken drank is in Tsjechië, ontbreken de lokale wijnen op de menukaarten niet. De wijnproductie van Tsjechië is kleinschalig en daarom wordt bijna alles in het land zelf genuttigd. Voor een wijnreis door Tsjechië is het aan te raden om zowel de Boheemse als Moravische wijnen te proeven.

Wijnmakerijen in Bohemen

• Bettina Lobkowicz is de grootste producent in de stad Mělník met 50 hectare wijngaarden. De wijngaarden liggen aan de zuidelijke en westelijke hellingen van de rivier de Elbe met een warm microklimaat en een hoogte tot 200 meter. Lobkowicz verkoopt cépage- en vintagewijnen. Dit zijn meestal droge wijnen zoals Reisling, Pinot Gris en Chardonnay.
• Een stukje verder aan de Elbe rivier liggen in en rondom de stad Litoměřice verschillende wijngaarden. De geschiedenis van de wijnbouw in het gebied rond de gemeente Velké Žernoseky gaat terug tot ten minste de 10e eeuw. In de Žernoseky Winery worden de witte wijnen in de variëteiten Ryzlink rýnský, Rulandské bílé en Müller Thurgau in traditionele eiken vaten gerijpt.

Velké Zernoseky in Bohemen, Foto: Porta Bohemica

Wijnmakerijen in Zuid-Moravië

Op de glooiende heuvels van Zuid-Moravië is er ruimte voor fijne ontmoetingen bij kleinschalige wijnboeren. Veel wijngaarden zijn al jaren in handen van dezelfde familie. Zuid-Moravië heeft heel wat wijnhuizen en -kelders om te bezoeken.

• De wijnregio Mikulov is een populaire bestemming bij toeristen, vanwege het prachtige kastelencomplex Lednice-Valtice. In de kelders van het chateau van Valtice bevindt zich de Nationale Wijnsalon. Toeristen kunnen de kelders bezoeken en hier op eigen gelegenheid een proeverij doen. Proef bijvoorbeeld de wijnen van de familie Volařík uit de Mikulov-regio. Ze maken veelal witte wijnen, waarvan een deel ook biologische wijn. De wijngaarden omvatten een gebied van 80 hectare en liggen op de warme hellingen van de Pálava-heuvels ten zuiden van het stuwmeer Nové Mlýny.
• Het wijnbouwgebied Slovácká ligt ingeklemd tussen Oostenrijk en Slowakije. De glooiende heuvels, die ook wel bekend staan als Moravisch Toscane, zijn zeer vruchtbaar en ook het klimaat draagt bij aan de groei van de wijnstokken. De pittoreske plaats Velké Bílovice kan bogen op een groot aantal wijnkelders. Letterlijk elke familie heeft er op zijn minst een kleine wijngaard en een wijnkelder. Hetzelfde geldt voor het dorp Mutěnice. De oudste wijnkelders dateren van de 18e eeuw. Regelmatig openen de wijnkelders hun deuren en tegen een kleine vergoeding kun je wijnen proeven die ze op voorraad hebben, zoals bij de kleinschalige familiewijnmakerij Bartonik.
• De biologische wijnmakerij Špalek beheert 12 hectare aan wijngaarden in de buurt van de stad Znojmo in het beschermde gebied van het Nationaal Park Podyjí. Naast traditionele witte, rosé en rode wijnen worden er ook bijzondere wijnen geproduceerd zoals ijswijnen, wijnen gerijpt op gist en in eikenhouten vaten, likeurwijnen en natuurwijnen gemaakt van geperste druiven.
• Met ruim 250 hectare is wijnmakerij Vinium in Velké Pavlovice een van de grootste wijnmakerijen in Tsjechië. Per jaar wordt tot 6 miljoen liter wijn geproduceerd. Tussen de wijngaarden groeien ook rozen en daarom heeft Vinium een aantal wijnen die behoren tot de rozencollectie. Qua witte wijnen worden Veltliner, Riesling en Zwiegeltebe geproduceerd. André is een droge rode wijn.

10x Wijnhuizen in Zuid-Moravië

Wijn proeven in een van de vele wijnkelders in Zuid-Moravië, foto: Ondřej Čechvala

Viering van de Tsjechische wijnen

September is de maand waarbij wijn in het zonnetje wordt gezet en specifiek de burčák. Het is de eerste wijn van het jaar. Het is mierzoet en wordt verkocht in liter flessen. Burčák ontbreekt bij geen enkel wijnfeest, maar de langer gerijpte wijnen worden natuurlijk ook geschonken. Voor sommige wijnfeesten moet je toegang betalen, zoals in Znojmo en Mikulov. De wijnfeesten zijn hier hét evenement van het jaar en er is een uitgebreid programma met muziek, dans, optredens en optochten.

De wijnfeesten van Tsjechië 2023

• 1-3 september 2023 Mutěnice winefestival
• 8-10 september 2023 Pálava winefestival
• 9 september 2023 Lednice winefestival
• 9 september 2023 Troja winefestival in Praag
• 9 september 2023 Třeboň winefestival
• 9-10 september 2023 Znojmo winefestival
• 9-10 september 2023  Uherské Hradiště winefestival
• 15-17 september 2023 Mělnik winefestival
• 15-16 september 2023Velké Pavlovice winefestival
• 16 september 2023  Litoměřice winefestival
• 23 september 2023 Velké Žernoseky winefestival

Wijnfestivals van Tsjechië